Σε νοιάζει η ψυχολογία σου;
Σε νοιάζει. Και το ξέρεις.
Γι’ αυτό τον τελευταίο καιρό μιλάω κυρίως για την ψυχική υγεία.
Δεν ξέρω για ποιο λόγο είσαι εδώ και με διαβάζεις, αλλά το κεφάλαιο «ψυχολογία» σε ενδιαφέρει, όποιος κι αν είναι ο στόχος σου.
Στο προηγούμενο newsletter, σου είπα ότι μπορεί να νιώθεις σκατά ψυχολογικά, επειδή πείθεις τον εαυτό σου ότι «δεν αξίζεις». Αν δεν το έχεις διαβάσει, πάνε διάβασ’ το.
Μπορεί να σκέφτεσαι τώρα:
«Εντάξει, καταλαβαίνω ότι το αίσθημα αναξιότητας είναι παράλογο –για κάποιους ανθρώπους. Αλλά αυτοί είναι νικητές. Δεν είναι σαν εμένα. Εσύ μιλάς για πετυχημένους άντρες. Ε, προφανώς, οποιοσδήποτε θα έβλεπε ότι η χαμηλή τους αυτοεκτίμηση ήταν παράλογη. Αλλά εγώ είμαι ένα μέτριο τίποτα. Οι άλλοι είναι όντως πιο όμορφοι, πιο δημοφιλείς, πιο επιτυχημένοι από εμένα. Τι μπορώ να κάνω γι’ αυτό; Τίποτα! Το ότι αισθάνομαι ότι δεν αξίζω είναι αλήθεια. Βασίζεται στην πραγματικότητα, οπότε δεν έχει κανένα νόημα να μου λες να σκέφτομαι λογικά. Δεν υπάρχει περίπτωση να εξαφανιστούν αυτά τα απαίσια συναισθήματα, εκτός αν κοροϊδέψω τον εαυτό μου –και ξέρουμε και οι δύο ότι αυτό δεν δουλεύει».
Γιατί Κάποιες Θεραπείες Δεν Λειτουργούν
Ας ξεκινήσουμε με το τι δεν θα σε βοηθήσει.
Υπάρχουν κάποιες δημοφιλείς προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται από πολλούς ψυχοθεραπευτές, αλλά προσωπικά τις θεωρώ κακές.
Πρώτον, η απλή εκτόνωση των συναισθημάτων.
Υπάρχει μια λογική πίσω από αυτή τη μέθοδο που λέει:
«Βγάλε τα από μέσα σου, μίλα για το πώς νιώθεις, ξέσπασε, και θα νιώσεις καλύτερα».
Όντως, μπορεί να νιώσεις μια προσωρινή ανακούφιση όταν ξεσπάσεις στον θεραπευτή σου για το πόσο ανάξιος νιώθεις.
Αλλά αν εκείνος δεν σου παρέχει μια αντικειμενική ανατροφοδότηση για το αν αυτό που λες είναι σωστό ή λάθος, θα φύγεις από τη συνεδρία υποθέτοντας ότι… συμφωνεί μαζί σου.
Και το χειρότερο;
Μπορεί να έχεις δίκιο!
Μπορεί να τον έχεις παρασύρει, όπως κάνεις και με τον εαυτό σου.
Οπότε αντί να νιώσεις καλύτερα, η ανασφάλεια μεγαλώνει.
Επίσης, οι παρατεταμένες σιωπές κατά τη διάρκεια μιας θεραπευτικής συνεδρίας μπορούν να σε κάνουν να νιώσεις χειρότερα.
Σκέψου το σαν ένα πείραμα «Αισθητηριακής Αποστέρησης»: όταν δεν υπάρχει κανένας εξωτερικός ήχος, αρχίζεις να ακούς πιο δυνατά τη φωνή μέσα στο κεφάλι σου –και αν αυτή η φωνή είναι ο εσωτερικός σου κριτής, ετοιμάσου για άγρια επίθεση.
Οι παθητικές θεραπευτικές προσεγγίσεις συχνά κάνουν τους ασθενείς πιο αγχωμένους και πιο καταθλιπτικούς, γιατί δεν παρέχουν κάποιο εργαλείο για να αλλάξει το μοτίβο σκέψης.
Αλλά δεν είναι μόνο η συναισθηματική εκτόνωση που δεν βοηθάει.
Ούτε η ψυχαναλυτική «ενόραση» βοηθάει από μόνη της.
Η Κατανόηση Δεν Αρκεί
Για παράδειγμα, η Κατερίνα, μια φίλη που είναι συγγραφέας, πήγε για ψυχοθεραπεία επειδή είχε κρίσεις πανικού κάθε φορά που θα έκδιδε ένα βιβλίο της. Στην πρώτη συνεδρία, είπε στον ψυχολόγο της:
«Έχω πάει σε πολλούς θεραπευτές. Όλοι μου λένε ότι το πρόβλημά μου είναι η τελειομανία. Ότι έχω μη ρεαλιστικές απαιτήσεις από τον εαυτό μου. Ότι φταίει η μητέρα μου, γιατί είναι υπερβολικά σχολαστική. Θυμάμαι να βρίσκει 19 λάθη σε ένα απολύτως καθαρό δωμάτιο. Πάντα προσπαθούσα να την ευχαριστήσω, αλλά ό,τι κι αν έκανα, ποτέ δεν ήταν αρκετό. Οι θεραπευτές μου έλεγαν: “Σταμάτα να βλέπεις όλους σαν τη μητέρα σου! Σταμάτα να είσαι τόσο τελειομανής!” Μα πώς; Θέλω να το κάνω, αλλά κανείς δεν μου είπε ποτέ πώς».
Αυτή η απογοήτευση της Κατερίνας είναι κάτι που ακούω συχνά.
Το να σου πει κάποιος τι είναι λάθος δεν σημαίνει ότι ξαφνικά θα αλλάξεις.
Σκέψου έναν άνθρωπο που τραυλίζει.
Θα σταματήσει να τραυλίζει αν απλά του εξηγήσεις γιατί το κάνει;
Ένας τενίστας θα βελτιώσει το σερβίς του μόνο και μόνο επειδή ο προπονητής του λέει «χτυπάς τη μπάλα πολύ χαμηλά»;
Η Καλύτερη Προσέγγιση
Αν, λοιπόν, η συναισθηματική εκτόνωση και η «ενόραση» δεν αρκούν, τι μπορεί πραγματικά να σε βοηθήσει;
Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία.
Αυτή η μέθοδος έχει έναν τριπλό στόχο:
1. Σε βοηθάει να αλλάξεις τον τρόπο που σκέφτεσαι.
2. Σε βοηθάει να αλλάξεις τον τρόπο που νιώθεις.
3. Σε βοηθάει να αλλάξεις τον τρόπο που συμπεριφέρεσαι.
Και για να το πετύχουμε αυτό, χρειαζόμαστε ένα συστηματικό, οργανωμένο πρόγραμμα.
Κάτι που δεν είναι θεωρητικό: κάτι που να εφαρμόζεται στην πράξη, καθημερινά.
Αν είσαι διατεθειμένος να δουλέψεις πάνω στον εαυτό σου, τότε η επιτυχία σου θα είναι ανάλογη της προσπάθειας που καταβάλλεις.
Είσαι έτοιμος να το κάνεις;
Αν ναι, μόλις φτάσαμε στην αφετηρία.
Αυτό είναι το πρώτο πραγματικό βήμα για να βελτιώσεις τη διάθεσή σου και την εικόνα που έχεις για τον εαυτό σου.
Στον οδηγό που ετοιμάζουμε, έχουμε πάρει πολλές συγκεκριμένες και εύκολες τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία και θα σε βοηθήσουν να χτίσεις ξανά την αυτοεκτίμησή σου.
Αλλά μην κάνεις το λάθος να νομίζεις ότι απλά διαβάζοντάς τες θα δεις διαφορά.
Αν θέλεις πραγματικά να αλλάξεις, πρέπει να εξασκηθείς.
Γι’ αυτό και, μέσα στον οδηγό, θα σε προτρέπω να αφιερώσεις συγκεκριμένο χρόνο κάθε μέρα σε αυτή τη διαδικασία.
Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να δεις ταχύτερη και μόνιμη βελτίωση.
Και το καλύτερο;
Δεν χρειάζεται να περιμένεις χρόνια.
Το πρώτο θετικό αποτέλεσμα μπορεί να έρθει πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο νομίζεις.
Αυτά για σήμερα.
Τα λέμε στο επόμενο,
Γιώργος, ο πιο κοντός εισηγητής των GentlemenOnly
ΥΓ. Όταν σου λένε «μην αγχώνεσαι».
