Η κοινωνία πάσχει από πολλές αρρώστιες.

Κάποιες από αυτές είναι ικανές να την καταστρέψουν. Και κάποιες άλλες ίσως δεν την καταστρέφουν ολοκληρωτικά, αλλά είναι ικανές να προκαλέσουν ποοοοολύ μεγάλο κακό.

Τα στερεότυπα ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία. Γιατί σίγουρα δεν είναι η πιο σοβαρή αρρώστια της κοινωνίας, αλλά δεν παύουν να αποτελούν αρρώστια. 

Σαν ένας μόνιμος πονοκέφαλος, ρε παιδί μου. Σίγουρα δεν σε σκοτώνει, αλλά ούτε σε κάνει πιο δυνατό. Είναι εκεί απλά, για να σε τσαντίζει, να σου τα πρήζει και να σου την δίνει. 

Όλοι οι άνθρωποι είμαστε ένοχοι, γι’ αυτόν τον διαρκή πονοκέφαλο. Και υπάρχει λόγος.

Μπορεί να νιώθουμε ότι είμαστε εκλεπτυσμένα και έξυπνα όντα, αλλά στην πραγματικότητα είμαστε πιθηκάκια.

Πολύ έξυπνα, ναι. Πολύ εξελιγμένα, ναι. Έχουμε κατακτήσει τον πλανήτη, ναι. Με τεράστια πέη, ναι.

Αλλά, η πικρή αλήθεια είναι ότι δεν παύουμε να είμαστε πιθηκάκια.

Υπάρχει λόγος, λοιπόν, που τα πιθηκάκια αυτά –δηλαδή, εμείς που λεγόμαστε Homo sapiens sapiens– χρησιμοποιούν στερεότυπα στη ζωή μας.

Στο αρχέγονο παρελθόν, για το οποίο φτιαχτήκαμε και με βάση το οποίο λειτουργούμε ακόμα και σήμερα, έπρεπε να λειτουργούμε βάσει στερεοτύπων.

Έπρεπε να βγάζουμε γρήγορα συμπεράσματα για πολλά πράγματα, πολύ απλά γιατί η ζωή μας, πολλές φορές, κρινόταν σε δευτερόλεπτα.

Μέσα σ’ αυτά τα πολλά πράγματα υπάγονται και οι υπόλοιποι άνθρωποι.

Σήμερα, λοιπόν, θα μιλήσουμε για ένα κοινωνικό στερεότυπο του σήμερα που μας αφορά και μάλιστα αρκετά.

Αυτό το στερεότυπο υπάγεται στην ομπρέλα των σεξουαλικών “double standards”, ή αλλιώς σεξουαλικά στερεότυπα με δύο μέτρα και δύο σταθμά μεταξύ των δύο φύλων.

Διάβασε μέχρι το τέλος, γιατί θα γουστάρεις τη ζωή σου με αυτά που θα μάθεις.

Για πάμε να δούμε τι θα δούμε.

(Δες το βίντεο αν βαριέσαι να διαβάσεις.)

Το πιο γνωστό σεξουαλικό στερεότυπο είναι το πρόβλημα του κλειδιού και της κλειδαριάς.

Τι λέει με απλά λόγια αυτό;

Λέει ότι είναι αποδεκτό ή θεωρείται θετικό για έναν άντρα να έχει αρκετές παρελθοντικές ή και τωρινούς σεξουαλικούς συντρόφους, αλλά ότι είναι απαράδεκτο ή θεωρείται αρνητικό για μια γυναίκα να έχει αρκετούς παρελθοντικούς ή και τωρινούς σεξουαλικούς συντρόφους.

Και γιατί το ονομάζουμε πρόβλημα του κλειδιού και της κλειδαριάς;

Γιατί, όπως λέει και το πρόβλημα, ένα κλειδί που ανοίγει πολλές κλειδαριές είναι ένα γαμάτο κλειδί, ενώ μια κλειδαριά που ανοίγει από πολλά κλειδιά είναι απλώς μια κακή κλειδαριά. Είναι χαλασμένη. Ή άχρηστη. Ή απλά για τον πέοντα.

Τώρα, αυτό το πρόβλημα είναι κάτι πραγματικό –δεν είναι μυθοπλασία. Είναι ένα υπαρκτό στερεότυπο στην πραγματικότητα των ζωών μας.

Ένα μεγάλο μέρος αυτού του στερεοτύπου καθορίζεται –πέρα από βιολογικά– και πολιτισμικά, αλλά όχι με τον τρόπο που νομίζουν οι περισσότεροι.

Θα εξηγήσω τι εννοώ, χρησιμοποιώντας τον επιστημονικό κλάδο των συμπεριφορικών οικονομικών –ή, όπως λέμε στο χωριό μου στο Ξηρόμερο, “Behavioral Economics”.

Τα πράγματα έχουν ως εξής:

• Το αποτέλεσμα που μπορεί να επιτευχθεί χωρίς καμία ενέργεια θα αποτιμάται πάντα λιγότερο απ’ το αποτέλεσμα που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την εφαρμογή δεξιοτήτων και προσπάθειας.

Αυτή είναι μια αλήθεια που όλοι αποδέχονται.

Με απλά λόγια:

• Όλοι μας εκτιμάμε τον άνθρωπο που πάλεψε στη ζωή του για να καταφέρει πράγματα, ενώ κανένας μας δεν εκτιμάει αυτόν που κατάφερε κάτι χωρίς να παλέψει καθόλου.

Πάρε, για παράδειγμα, τους βουτυροχλεχλέδες που γεννήθηκαν από πλούσια αρχίδια και οδηγάνε τη μπέμπα του μπαμπά και πουλάνε μούρη στο γκομενάκι, πηγαίνοντάς την Αράχωβα για τριημεράκι.

Σιχαμερά τυπάκια.

Απ’ την άλλη, έχουμε τον τύπο που σήμερα είναι ελεύθερος επιχειρηματίας, ο οποίος, όμως, γεννήθηκε σε μια οικογένεια, στην οποία οι γονείς του έκαναν δύο δουλειές ο καθένας, για να τον μεγαλώσουν.

Αυτός ο τύπος δεν βρήκε τίποτα έτοιμο: ούτε αμάξι, ούτε σπουδές στο εξωτερικό, ούτε σπίτια, ούτε γνωριμίες και κονέ για επαγγελματικές ευκαιρίες, ούτε καν βρακί να βάλει στον γκώλο του δεν είχε ο άνθρωπος.

Αυτός ο τύπος πάλεψε στη ζωή του, έχυσε τόνους σπέρμα… –εεεεε ιδρώτα ήθελα να πω– και έφτυσε πολύ αίμα, για να είναι σήμερα εκεί που είναι.

Οι περισσότεροι άνθρωποι, λοιπόν, δεν γίνονται καλύτεροι, πλουσιότεροι, ισχυρότεροι κ.τ.λ. με το να μην κάνουν τίποτα. Οι περισσότεροι δημιουργούν αξία μέσω της προσπάθειας και των δεξιοτήτων τους.

Ακούγεται αρκετά λογικό. Σωστά; Τώρα, ας εφαρμόσουμε αυτή την αρχή και στο πρόβλημα του κλειδιού και της κλειδαριάς.

Η σκληρή αλήθεια στη σεξουαλική αγορά εκεί έξω είναι ότι αν ένας άντρας δεν κάνει τίποτα, τότε δεν πρόκειται να κάνει ούτε σεξάκι.

Ο μέσος άντρας μπορεί να βγαίνει στα κλαμπόμπαρα, μέρα με τη μέρα, εβδομάδα με τη εβδομάδα, μήνα με τον μήνα… και, το πιθανότερο είναι, να μην τον πλησιάσει ποτέ καμία γυναίκα.

Πρόσεχε: Δεν παραπονιέμαι, γιατί υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα σε αυτό, απλά δηλώνω το γεγονός και φαντάζομαι θα συμφωνείς μαζί μου.

Τώρα, πάμε σε κάτι άλλο: απ’ όσο ξέρω, κανένας πολιτισμός στην ανθρώπινη ιστορία δεν έχει γιορτάσει ποτέ την αντρική παρθενία.

Και ξέρεις γιατί κανείς δεν εκτιμάει και δεν γιορτάζει την αντρική παρθενιά; Γιατί η αντρική παρθενία ισούται με μηδενική προσπάθεια και μηδενικές δεξιότητες. Και, όπως είπαμε, την μηδενική προσπάθεια δεν την εκτιμάει κανείς.

Για έναν άντρα, λοιπόν, το να αποκτήσει σεξουαλική σύντροφο –δηλαδή να επιλεγεί σεξουαλικά από μια γυναίκα– απαιτεί περισσότερη προσπάθεια και περισσότερες δεξιότητες απ’ ό,τι γενικά πιστεύουν οι γυναίκες.

Κι αυτό είναι κάτι που ισχύει τόσο για τις βραχυπρόθεσμες σχέσεις όσο και για τις μακροπρόθεσμες –δηλαδή, και για τις ξεπέτες και για τις σοβαρές σχέσεις.

Τώρα, ας τα συγκρίνουμε όλα αυτά με την εμπειρία μιας γυναίκας –της μέσης γυναίκας. Πόση ώρα πιστεύεις ότι θα καθίσει μόνη της σε ένα κλαμπόμπαρο ανενόχλητη;

Δεν λέω ότι θα την προσεγγίσει ο άντρας που εκείνη θα προτιμούσε να την προσεγγίσει. Λέω, όμως, ότι σίγουρα θα υπάρξει κάποιος που θα την προσεγγίσει (αν όχι κάποιοι… πολλοί κάποιοι).

Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες γυναίκες δέχονται προσεγγίσεις, τόσο με άμεσο όσο και με έμμεσο τρόπο, πολλές φορές μέσα στη μέρα –στον δρόμο, στη σχολή, στη δουλειά, στο φαρμακείο, στα μαγαζιά– κι αυτό συμβαίνει σχεδόν κάθε μέρα.

Οπότε, για μια γυναίκα, το να δοθεί σε κάθε άντρα που θα την ήθελε δεν απαιτεί τόση προσπάθεια και ικανότητα όσο, ας πούμε, το να φιλτράρει κατάλληλα τις επιλογές της και να διακρίνει τους σοβαρούς και αξιόλογους άντρες, οι οποίο είναι και οι καλύτερες επενδύσεις του εγγενώς περιορισμένου χρόνου μιας γυναίκας στη σεξουαλική αγορά.

Το να διακρίνει, για παράδειγμα, ποιοι άντρες αξίζουν και ποιοι όχι από αυτούς που την θέλουν, είναι μια δεξιότητα που απαιτεί μια κάποια εμπειρία και, ας πούμε, μια κάποια κοινωνική επιδεξιότητα.

Κι αυτό γιατί θέλει προσπάθεια και κοινωνικές δεξιότητες για να μην μπλέκει με τον κάθε Αντρέα, Αχιλλέα, Χάρη, Άρη, Πάρη ή οποιοδήποτε παπάρι περνάει απ’ τον δρόμο της και της γυαλίσει έστω και λίγο.

Για να το πούμε με μια πρόταση: η αξία της γυναίκας πηγάζει απ’ την επιφυλακτικότητα της.

Έτσι, λοιπόν, η κατάσταση αντιστρέφεται.

Για τους άντρες, απαιτείται γενικά δράση, για να καταφέρουν κάτι, ενώ για τις γυναίκες απαιτείται αδράνεια και εγκράτεια, για να αποφύγουν την σπατάλη του χρόνου τους.

Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για όσους είναι μεταξύ 20 και 30 –στη δεκαετία που γίνεται της πόπης από ζευγαρώματα.

Κι όλα αυτά δεν ισχύουν μόνο για τα δύο φύλα των ανθρώπων –τους άντρες και τις γυναίκες.

Αντιθέτως, με βάση τον κλάδο των συμπεριφορικών οικονομικών, είναι μια αντανάκλαση της κατανομής της αντιλαμβανόμενης αξίας –του λεγόμενου “perceived value”– και της δυνατότητας επιλογών –του λεγόμενου “optionality”.

Εξηγώ με παράδειγμα: Σκέψου τις επιχειρήσεις.

Αυτοί που δεν κάνουν αρκετές πωλήσεις και δεν βγάζουν αρκετά χρήματα πρέπει να βάλουν τα δυνατά τους, για να τα αποκτήσουν.

Αυτοί που έχουν χεστεί στις πωλήσεις και βγάζουν τρελό χρήμα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να αντισταθούν στον πειρασμό να τα σπαταλήσουν σε υποτιθέμενες ευκαιρίες που εμφανίζονται συνεχώς μπροστά τους και έχουν μικρή επενδυτική αξία.

Ξαναλέω: το σεξουαλικό στερεότυπο είναι σε μεγάλο βαθμό πολιτισμικό, αλλά όχι με τον τρόπο που νομίζουν οι περισσότεροι –δηλαδή, λόγω της πατριαρχίας, όπως πιστεύουν λανθασμένα οι περισσότερες κοπέλες εκεί έξω.

Επίσης, δεν είναι απλά μια επιφανειακή στάση ή μια επιφανειακή πεποίθηση που μπορεί να αλλάξει εύκολα με την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση.

Είναι μια πεποίθηση βαθιά ενσωματωμένη στους κανόνες που διέπουν τις σεξουαλικές δυναμικές των ανθρώπων: το ποιος πλησιάζει ποιον, ποιος προτείνει σε ποιον και ποιος εκτιμάται για ποιο πράγμα απ’ τους άλλους.

Αυτοί οι κανόνες δεν πρόκειται να αλλάξουν σύντομα.

Μέχρι να έρθει η μέρα που θα είναι τόσο εύκολο για τον μέσο άντρα να βρει μια πρόθυμη σεξουαλική σύντροφο όσο είναι για τη μέση γυναίκα να βρει το αντίστοιχο, το σεξουαλικό στερεότυπο του κλειδιού και της κλειδαριάς θα υπάρχει.

Και θα υπάρχει λόγω των συμπεριφορικών οικονομικών –δηλαδή, της προστιθέμενης αξίας που αποδίδουν οι άνθρωποι στην προσπάθεια και στις δεξιότητες.

Ένα κλειδί που μπορεί να ανοίξει οποιαδήποτε κλειδαριά είναι ένα καλό κλειδί, αλλά μια κλειδαριά που μπορεί να ανοίξει από οποιοδήποτε κλειδί είναι απλώς μια κακή κλειδαριά.

Σε περίπτωση, λοιπόν, που θέλεις να γίνεις γαμάτο κλειδί, θα χρειαστείς τις κατάλληλες γνώσεις. Αυτές τις γνώσεις μπορείς να τις βρεις στο βιβλίο μας «Τα Μυστικά της Έλξης».